Historia obchodzącego 25 lecie Instytutu Teologii Fundamentalnej, Ekumeni i Dialogu przez 20 lat była historią Międzywydziałowego Instytutu Ekumeni i Dialogu. MIED w obecny Instytut został przekształcony 5 lat temu. 

„Instytut został powołany przez Senat Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie w dniu 18.10.1993. Celem Instytutu jest ułatwienie w praktyce otwarcia uczelni na postulowany przez Magisterium dialog ekumeniczny, międzyreligijny oraz z wszystkimi ludźmi dobrej woli w zakresie właściwym dla wyższej uczelni papieskiej.
 Oprócz udostępniania owoców działalności uczelni środowisku naukowemu spoza kręgów Kościoła rzymskokatolickiego Instytut stwarza także warunki właściwego toku studiów studentom należącym do innych Kościołów chrześcijańskich lub wspólnot religijnych czy wyznającym inny światopogląd, a pragnącym w ramach UPJPII studiować teologię katolicką, historię Kościoła lub chrześcijańską myśl filozoficzną.
Dla realizacji swych celów ITFED:
– organizuje wykłady, konwersatoria, spotkania, sesje
– kształci studentów UPJPII w zakresie zagadnień związanych z ekumenią i dialogiem Kościoła ze światem
– patronuje studiom studentów UPJPII spoza Kościoła rzymskokatolickiego w zakresie wymagającym uwzględnienia ich specyfiki
– publikuje wydawnictwa dotyczące ekumeni dialogu (seria: „Biblioteka Ekumeni i Dialogu”) – to założenia  widniejące na stronie internetowej Instytutu, zgodne z wytycznymi uchwały Senatu powołującej obecnie działającą jednostkę struktury UPJPII” – to założenia  widniejące na stronie internetowej Instytutu, zgodne z wytycznymi uchwały Senatu powołującej obecnie działającą jednostkę struktury UPJPII.

Przedmiotami rozważań i badań w ramach Instytutu są m.in. dialog ekumeniczny, problematyka islamu, w tym zagadnienia dot. imigrantów i uchodźców, kim jest Kościół w ogóle – to refleksja eklezjologiczna Instytutu. Takie określenia jak „wojna kulturowa”, to też przedmiot analiz, także przyszłych Instytutu – mówił ks. Paweł Pielka, który w ramach konferencji zmierzył się z nakreśleniem jego historii.  
Narodziny Instytutu związane są nade wszystko z dwiema osobami – ks. prof. Łukaszem Kamykowskim, wieloletnim i obecnym dyr. Instytutu (nazywanym nie inaczej jak jego spirytus movens) oraz o. Zdzisławem Kijasem, którzy mozolnie o powołanie Instytutu zabiegali. 

U genezy powstania Instytutu leżało również uzyskanie przez PAT w końcu lat 90-tych możliwości nadawania tytułów doktorskich z teologii duchownym innych wyzwań.  Zabiegi o to, sięgające najwyższych szczebli kościelnej hierarchii, zaowocowały, także dzięki pasji i zaangażowaniu profesorów PAT, powołaniem międzywydziałowej placówki.

W końcu przyjęto formułę zaproponowaną przez ks. prof. dr. hab. Adama Kubisia, rektora PAT i Kierownika Katedry Eklezjologii, by otworzyć profil również dla przedstawicieli innych religii i wszystkich ludzi dobrej woli. Ważny był interdyscyplinarny charakter Instytutu oraz znaczenie dialogu teologicznego z Żydami.

Nie posiadając wyodrębnionych wewnątrz katedr, działano dzięki dobrej woli naukowców PAT, współpracujących ze sobą dla dobra dialogu i ekumeni. Było to miejsce krzyżowania się drogi – Katedr: Chrystologii, Eklezjologii i Ekumenizmu. Po przekształceniu się MIED w ITFEM współpraca angażująca się w dialog z innymi wspólnotami religijnymi (krajowymi i zagranicznymi), a także niezwykle ważna, cykliczna działalność wydawnicza, rozpoczęły aktywną działalność w strukturach UPJPII. 

Trzy powstałe katedry, to pasjonaci idei dialogu (pracownicy naukowi UPJPII), absolwenci, którzy dziś na uczelniach zagranicą, poświęcają się działalności ekumenicznej, współpracownicy Instytutu, jak np. ks. dr Manfred Deselaers, który mówi, że to w Krakowie znajduje się „zaplecze intelektualne i teologiczne przygotowane do prowadzenia dialogu międzynarodowego i międzyreligijnego”. Należy dodać, że ks. prof. Łukasz Kamykowski pozostaje wieloletnim konsultorem Rady Ekumenicznej oraz Rady Dialogu Międzyreligijnego Episkopatu Polski. 

Po przywitaniu uczestników konferencji przez o. prof. dr. hab. Andrzeja Napiórkowskiego OSPPE, kierownika Katedry Eklezjologii, ks. dr hab. Robert Tyrała, prorektor UPJPII w słowach wprowadzenia odniósł się m.in. do „Formalnych zasad chrześcijaństwa” Josepha Ratzingera, książki, która pozwala poznać główne nurty myślenia teologicznego papieża Benedykta XVI, odnoszącego się do nauczania ostatniego soboru. Ważne miejsce znajduje w nim dialog ekumeniczny, w którym jako kardynał i jako papież brał aktywny udział. Mówiąc o konieczności dyskusji nad aktualnymi problemami w świecie i Kościele ks. prorektor wskazywał na dwa kierunki: 1. Prawdziwy dialog między religiami a kulturami, 2. Dialog z nauką. 

Z kolei ks. prof. Łukasz Kamykowski wyrażając radość ze zrealizowanych zamierzeń ( powstanie Instytutu, wymierne efekty 25-letniej pracy), nie szczędził żalu, że nie wszystko się udało. Nadzieje nie zostały spełnione np. w przypadku stałej oferty wykładowej dla zainteresowanych teologią katolicką osób spoza Kościoła katolickiego, utrzymanie ciągłości studiów podyplomowych z relacji chrześcijańsko-żydowskich (20 absolwentów), w uruchomieniu serii wykładów poświęconych islamowi  – również brak zainteresowania. Wyczuwało się jednak w tej prezentacji nadzieję na przyszłość.

Z głosów uczestników konferencji, za największe z dokonań Instytutu poczytywano –  „stworzenie przestrzeni wolności myśli” – tak mówiły siostry ze Zgromadzenia Sióstr Syjonu. Duchowny protestancki dziękował za studia w Instytucie Teologii Fundamentalnej, Ekumeni i Dialogu –  „te studia ukształtowały mnie jako duchownego protestanckiego, dziękuję”.
 

czwartek, 18 października 2018 r.

Budynek dydaktyczny UPJPII, Kraków, ul. Bernardyńska 3, aula, I p.

Program sympozjum:

9:00-9:15        Uroczyste otwarcie

            CZĘŚĆ PIERWSZA - BILANS

9:15-9:35        ks. dr Paweł Pielka, Zarys historii Instytutu

9:35-10:00      ks. prof. dr hab. Łukasz Kamykowski, Dokonania ITFED

10:10-10:30    Modlitwa ekumeniczna w kaplicy

10:30-11:00    Przerwa

            CZEŚĆ DRUGA – PERSPEKTYWY

11:00-11:10    ks. prof. dr hab. Łukasz Kamykowski, Wiarygodność dialogu dziś

11:10-11:30    dyskusja

11:30-11:40    prof. dr hab. Andrzej Napiórkowski OSPPE, Eklezjologia integralna

11:40-12:00    dyskusja

12:00-12:10    ks. prof. dr hab. Krzysztof Kościelniak, Perspektywy dialogu z islamem i światem muzułmańskim

12:10-12:30    dyskusja

12:30-12:40    ks. dr hab. Damian Wąsek, Perspektywy dialogu z nauką

12:40-13:00    dyskusja

13:00-13:10    ks. prof. dr hab. Tadeusz Dzidek, Perspektywy dialogu ze sztuką

13:10-13:30    dyskusja

13:30-13:40    dr hab. Marek Kita, prof. UPJP II, Perspektywy apologii kerygmatyczno-sapiencjalnej

13:40-14:00    dyskusja