Kulminacją wydarzeń Dni Jana Pawła II, które od poniedziałku 18 listopada odbywały się w Krakowie była sesja główna, która tradycyjnie miała miejsce w Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Temat tegorocznej konferencji, jak i całej edycji tegorocznych Dni to: „Praca, Wolność, Solidarność”.

Konferencja naukowa na Uniwersytecie Jagiellońskim

Prof. Jarosław Górniak, prorektor ds. rozwoju Uniwersytetu Jagiellońskiego przywitał uczestników konferencji na czele z kardynałem Stanisławem Dziwiszem, a także prelegentów, rektorów i prorektorów krakowskich uczelni, korpus konsularny, a szczególnie studentów, uczniów szkół średnich, którzy, można mieć nadzieję, że będą kontynuować ideę i „nieść dalej w przyszłość myśl Jana Pawła II.” „Zajmujemy się w tym roku myślą społeczną Jana Pawła II, tym co płynie, jako inspiracja z jego encyklik, dotyczących sytuacji społeczeństwa, gospodarki, człowieka, człowieka pracy. Dla Jana Pawła II praca była zagadnieniem głęboko antropologicznym, była fundamentalna dla obecności człowieka w świecie. Ta ludzka praca, podmiotowa, praca osoby ludzkiej wymaga dla swojej pełnej realizacji wolności. Ale po to, by wolność nie prowadziła do dezintegracji, by w swoim rozwoju nie prowadziła do zrywania więzi, konieczna jest solidarność, konieczne jest owo niesienie wzajemne ciężarów jednych przez drugich. Ażeby to było możliwe, to, jak jeden z referatów mówi – żebyśmy nie byli jedni przeciw drugim. Stąd tytuł towarzyszący całym XIX Dniom Jana Pawła II i tej sesji w szczególności: Praca, Wolność, Solidarność”. Jak powiedział dalej prof. Górniak, te słowa są kluczem do myśli Jana Pawła II.

Jakie inspiracje z tego możemy dziś czerpać przedstawili prelegenci zaproszeni do wygłoszenia swoich referatów.

Wcześniej jednak głos zabrał ks. prof. dr hab. Robert Tyrała, rektor Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, który również odniósł się do hasła przyświecającego Dniom i konferencji głównej akcentując, że ten temat jako „znak czasu wpisuje się w dzisiejszą perspektywę świata”. Wszystkie kwestie zawarte w haśle i poruszane podczas konferencji były bliskie papieżowi Janowi Pawłowi II, który „w każdej sytuacji codziennego życia służył Bogu i człowiekowi. Nie uchylał się od trudnych pytań i poszukiwał mądrości oraz prawdy”. Rektor przywołał też słowa patrona Uczelni, które wypowiedział podczas pielgrzymki do Polski w Gdańsku, w czerwcu 1987 r.: „Solidarność, to znaczy: jeden i drugi, a skoro brzemię, to brzemię niesione razem, we wspólnocie. A więc nigdy: jeden przeciw drugiemu. Jedni przeciw drugim. I nigdy brzemię dźwigane przez człowieka samotnie. Bez pomocy drugich. Nie może być walka silniejsza od solidarności. Te słowa wypowiedziane prawie 40 lat temu są nadal aktualne i to nie tylko w polskiej, ale światowej rzeczywistości. Tak bardzo potrzeba wspólnoty i jej budowania. Nie myślenia w kategoriach: tylko dla sobie i o sobie, ale w kategoriach: my i to razem”. Rektor przypomniał także wykład inauguracyjny na UPJPII, wygłoszony 16 października br. przez metropolitę łódzkiego kard. Grzegorza Rysia, a odnoszący się do synodu w Rzymie, w którym wówczas uczestniczył. Kardynał Ryś mówił, że jesteśmy Kościołem, który musi podejmować rozeznanie wspólnotowe, zwłaszcza gdy zadajemy sobie pytanie o to, jak należy realizować misję. Należy myśleć o „my” Kościoła, w którym liczy się każdy. Porównał to do uczelni: „Papieski Uniwersytet nie jest prostą sumą uczonych i studentów. Jest jakimś my. Potraficie je zdefiniować, potraficie je opisać, ale konkretnie, co składa się na to my? Co będzie, jeśli nie będzie takiej świadomości tego my"? Rektor UPJPII przyrównał organizację Dni Jana Pawła II właśnie do takiego wspólnotowego myślenia uczelni, które je organizują. „Ale teraz jest pytanie, przed jakim stoimy: jak być dzisiaj wspólnotą i jednością, w zmieniającym się świecie, także i w sytuacji, gdy on zdaje się gubić wartości, które są jego fundamentem?” [PEŁNY TEKST PRZEMÓWIENIA]

Prowadząca sesję dr Paulina Guzik na wstępie przyznała, że tu, w Auli Collegium Novum, w której odbywa się sesja Dni, ma radosne przeświadczenie właśnie w tej sali, pod szczególnym portretem Jana Pawła II, „że Jan Paweł II patrzy na nas i uśmiecha się, że jego dziedzictwo jest tak naukowo i dogłębnie omawiane w jego ukochanym Krakowie”. Przedstawiając pierwszego z prelegentów – ks. prof. Piotra Mazurkiewicza, profesora nauk o polityce i katolickiej nauki społecznej na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, specjalistę w zakresie europeistyki, filozofii polityki, katolickiej nauki społecznej, etyki społecznej i politycznej – przypomniała niektóre cytaty z jego wypowiedzi, w których mówił o polskim papieżu wielokrotnie, m.in. że „Solidarności nie byłoby bez Jana Pawła II, naszej wolności nie byłoby bez Jana Pawła II”. Ale także, że „Najważniejszym dokonaniem papieża było nie samo przyczynienie się do upadku komunizmu, ale doprowadzenie do przemian bez rozlewu krwi”. Innym razem zaś powiedział: „Jan Paweł II nigdy nie zachęcał chrześcijan do wycofania się i zamknięcia w jakimś rodzaju katolickiego getta. Kultura życia w jedności z Chrystusem, który przez swoją śmierć przywrócił nam życie, powinna ludziom wierzącym dawać siłę pozwalającą z nadzieją patrzeć na świat”.

Ks. prof. Piotr Mazurkiewicz wygłosił wykład „Nigdy jeden przeciw drugiemu”, w którym dzielił się swoją refleksją na temat solidarności. Stwierdził, że po ponad 40 latach od powstania zainspirowanego nauczaniem Jana Pawła II pierwszego w komunistycznym świecie niezależnego i wolnego związku zawodowego „Solidarność” właściwie wszystko na temat solidarności zostało już powiedziane. Jednak, gdy patrzymy na rozmaite konflikty w świecie wokół nas, w najbliższym i dalszym otoczeniu, to „można odnieść wrażenie, że od tej teoretycznej refleksji nad solidarnością do postawy solidarności w praktyce życia społecznego droga jest dość długa”. Ks. profesor zauważył, że być może w naszej teoretycznej refleksji są jakieś błędy, niedociągnięcia, które też przekładają się na praktykę społeczną, dlatego wciąż należy tę refleksję na nowo podejmować. „W wielu aspektach możemy się nie zgadzać, ale razem musimy poszukiwać prawdy i dobra” – podkreślał ks. prof. P. Mazurkiewicz.

Rocco Buttiglione – włoski filozof, nauczyciel akademicki i polityk, członek papieskiej Akademii Nauk Społecznych, kierownik katedry filozofii na Papieskim Uniwersytecie Laterańskim – wygłosił wykład „Niedokończona rewolucja Jana Pawła II”. Przypomniał, że Jan Paweł II już w pierwszym orędziu wygłoszonym do świata zaprosił ludzi, aby się nie bali obecności i miłości Chrystusa w życiu jednostek i narodów. W swoim nauczaniu głosił, że człowiek potrzebuje Chrystusa do zrozumienia samego siebie. Bez niego nie może zrozumieć kim jest, jaka jest jego godność, jakie jest jego powołanie i ostateczne przeznaczenie. Mówił jaki dar wnosi obecność Chrystusa w historię narodu. Jest to tajemnica miłości Chrystusa, dzięki której wielu staje się jednością. Rocco Buttiglione podkreślił, że wiara potrafi być metodą walki, która zmienia losy ludzi, rodzin i narodów. Metodą, z którą żadna ludzka potęga nie może wygrać, a której orężem są wiara, nadzieja i miłość. R. Buttiglione stwierdził, że największym kryzysem w jakim obecnie żyjemy jest kryzys wiary. Najlepszą odpowiedzią na to jest modlitwa, która ma zdolność pomnażania wiary. Przywołując dalej osobę Jana Pawła II przypomniał jak On słuchał ludzi. W Castel Gandolfo przyjmował osoby z całego świata, „siedział z nimi i słuchał. Socjologów, filozofów, poetów, szczególnie lubił słuchać młodych ludzi. Chciał wiedzieć i rozumieć, co jest w ich sercach. Żył też przekonaniem, że pragnienie swojego serca można dogłębnie poznać przez pryzmat Boga”.

R. Buttiglione poruszył także problem Unii Europejskiej. Mówił o palącej potrzebie opracowania europejskiej polityki gospodarczej, politycznej, obronnej. Wszystkie kryzysy na świecie pokazują bowiem potrzebę prawdziwej jedności Europy przy widocznych zagrożeniach – od islamskiego fundamentalizmu po rosyjski imperializm. „Dokąd pójdziemy poza Europą? Jesteśmy Europejczykami – mówił – ale chcemy lepszej Europy”. Podkreślił: „musimy być zjednoczeni, i w dialogu z innymi narodami europejskimi”.

George Weigel – amerykański pisarz, teolog, działacz społeczny i polityczny, jeden z największych myślicieli katolickich w Stanach Zjednoczonych, biograf papieża Jana Pawła II, autor „Świadka nadziei” i książki „Kres i początek” – wygłosił online wykład „Human Work and the Work of the Church” na temat ludzkiej pracy i pracy Kościoła. Skupił się na kluczowych kwestiach zawartych w encyklice społecznej Jana Pawła II „Laborem Exercens”, odnoszących się do fenomenologii, teologii, filozofii i duchowości pracy ludzkiej. Podjął także problem, w jaki sposób analiza ludzkiej pracy została w tej encyklice wzmocniona i rozwinięta. Przywołał niektóre kwestie z kolejnej encykliki społecznej Jana Pawła II „Centesimus annus”. O zasadniczej naturze i misji Kościoła, a więc o pracy Kościoła George Weigel mówił na podstawie trzeciej encykliki papieża Polaka „Ecclesia de Eucharistia”. Kościół bowiem czerpie swoje życie z Eucharystii. Zauważył, że już niedługo nikt nie będzie potrafił powiedzieć dlaczego jest katolikiem, dziś jeszcze może, „bo babcia była”. Wiara przekazywana była poprzez relacje rodzinne. Zaakcentował, że praw wiary trzeba uczyć się z ewangelii i to przez całe życie, i że każdy katolik to uczeń-misjonarz.

Ostatnim z prelegentów był ekonomista z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie prof. Aleksander Surdej, który wygłosił wykład „Miopia w ekonomii. Źródła i metody przeciwdziałania”.

Msza św. na Wawelu

Dni Jana Pawła II zakończyła Msza św. w wawelskiej katedrze, której przewodniczył rektor Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie ks. prof. Robert Tyrała. W homilii ks. dr hab. Andrzej Kielian odniósł się do kwestii pracy, wolności i solidarności, czyli treści podejmowanych podczas tegorocznych Dni Jana Pawła II. Mówił o pracy jako podstawowym wymiarze ludzkiego życia. Przypomniał, że papież Jan Paweł II widział pracującego człowieka jako „kooperatora Boga Stwórcy w kreacji otaczającej rzeczywistości”, ale też zwrócił uwagę na współczesne ryzyko dehumanizacji pracy przy obecnym rozwoju nauki i techniki dających ogromne możliwości. Wolność z kolei związana jest z nadzieją, godnością, samodzielnością, „dzięki niej życie zyskuje wartość moralną, stajemy się w pełni sobą. W tejże wolności kierujemy się w stronę innych osób: nawiązujemy relacje, współpracujemy, budujemy wspólnoty, działamy solidarnie”. Mówiąc o solidarności ks. A. Kielian zaakcentował, że solidarność to pojęcie, które Jan Paweł II uczynił jednym z fundamentów swojej nauki społecznej. „Solidarność to tworzenie wspólnych celów, dbałość o siebie nawzajem, braterstwo i wreszcie wspólna odpowiedzialność”, ale jest zarazem problem naruszania godności ludzkiej pracy poprzez m.in. zagrożenie bezrobociem, zaniżanie wartości pracy i prawa, jakie z niej wynikają, w tym prawa do sprawiedliwej płacy.

Ks. A. Kielian zakończył homilię słowami: „Krakowskie Dni Jana Pawła to dziewiętnasta już wspinaczka na ramiona giganta, by widzieć więcej i dalej sięgać wzrokiem, nie tylko za sprawą bystrości swoich oczu i swojego umysłu, wysokości ciała, czy własnych możliwości i walorów moralnych, lecz dzięki temu, że wspinamy się wzwyż i wznosimy na wysokość właściwą gigantom i z tego pułapu chcemy pracować – tam, gdzie jesteśmy. Chcemy być wolni. I chcemy solidarnie podejmować wyzwania roku 2024 i kolejnych”. [PEŁNY TEKST HOMILII]

Po Mszy św. nastąpiło wręczenie nagród laureatom ogólnopolskiego konkursu fotograficznego „Praca, wolność, solidarność”, organizowanego przez Politechnikę Krakowską, na który łącznie zgłoszono 82 fotografie wykonane przez 25 uczestników, z czego jury dopuściło do II etapu 33 fotografie 14 autorów. Zwycięzcy i laureaci fotograficznych zmagań zostali uroczyście przedstawieni i z radością nagrodzeni.

Jubileuszowe, XX Dni Jana Pawła II już za rok!

Więcej o XIX edycji
Dni Jana Pawła II

Konferencja „Praca, Wolność, Solidarność”	Msza św. na Wawelu i wręczenie nagród laureatom konkursu