Czym jest archiwum i jakie kryje skarby? Gdzie znaleźć tę przedziwną krainę pełną drzwi do poznania dawnych dziejów? Jak poruszać się po jej krętych korytarzach? Czym pisali nasi przodkowie i jak wyglądały dawne księgi? To tylko kilka pytań, na które odpowiedź można znaleźć w kierowanej do dzieci, nauczycieli i rodziców książeczce „Na tropach archiwalnych tajemnic”, przygotowanej przez pracowników Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.

W 2021 roku Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie pozyskał dofinansowanie w ramach programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” realizowanego przez Ministra Edukacji i Nauki na realizację projektu „Na tropach archiwalnych tajemnic”. Głównym celem projektu było opracowanie i wydanie publikacji elektronicznej (e-booka) oraz towarzyszącego mu zeszytu ćwiczeń w formie drukowanej. W publikacji w przystępny i atrakcyjny sposób zaprezentowano zagadnienia związane z szeroko pojętą archiwistyką i naukami pomocniczymi historii.

Wynikiem projektu jest udostępnienie w Internecie e-booka i zeszytu ćwiczeń wzbogaconych o gry i ćwiczenia skierowane do najmłodszych. To świetna okazja do nauki poprzez zabawę. Autorzy przygotowali m.in. zadania polegające na stworzeniu domowego archiwum dokumentującego historię własnej rodziny, naukę dawnej kaligrafii na przykładach zaczerpniętych ze zdigitalizowanych przez UPJPII ksiąg przechowywanych w Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, wcielenie się w rolę iluminatora pracującego nad dekoracją kart tytułowych i inicjałów wybranych manuskryptów, czy pracę nad własnymi herbem i pieczęcią.

Spis treści

W archiwalnym labiryncie

• Archiwum – co to takiego?
• Co można znaleźć w archiwum?
• Wirtualne archiwa

Historia zapisana w dawnych pismach

• Przodkowie e-booka
• Z ilu krów składa się książka?
• Nie tylko gęsie pióro. Czym pisali nasi przodkowie?
• Świat pieczęci

Bogactwo rękopiśmiennych ogrodów

• Trudna sztuka kaligrafii
• Zawód: iluminator
• Nie oceniaj książki po karcie tytułowej
• Ogród zoologiczny i botaniczny
• Przepis na herb

3 kwietnia 2023 r. w ramach projektu „Na tropach archiwalnych tajemnic” przewidywana jest także organizacja warsztatów edukacyjnych skierowanych do uczniów szkół podstawowych, a także nauczycieli, edukatorów i rodziców prowadzących naukę domową. Uczniowie podczas warsztatów poznają m.in. tajniki produkcji dawnych ksiąg, dowiedzą się czym i o czym pisali skrybowie oraz w jaki sposób rękopisy dekorowali iluminatorzy – słowem poznają tajemnice skrywane w przepastnych archiwach.

Nauczyciele, edukatorzy i rodzice, którzy wezmą udział w warsztatach metodologiczno-merytorycznych poznają metody i narzędzia pracy, jakimi będą mogli posługiwać się w czasie lekcji historii lub języka polskiego, by w przystępny sposób przybliżyć dzieciom dziedzictwo kulturowe zgromadzone w archiwach. Więcej informacji o warsztatach wkrótce.

Publikacja finansowana ze środków budżetu państwa w ramach programu realizowanego przez Ministra Edukacji i Nauki
pod nazwą „Społeczna odpowiedzialność nauki”
(nr projekt SONP/SP/513211/2021, kwota dofinansowania 51 750 zł, całkowita wartość projektu 57 500 zł).