Dobrze znane są wszystkim słowa papieża Jana Pawła II o tym, że rozum i wiara to dwa skrzydła, na których duch ludzki wznosi się ku poznaniu Prawdy. W myśl przytoczonych słów Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie zaangażował się w 20. krakowski Festiwal Nauki i Sztuki.

Po 5 latach przerwy, spowodowanej pandemią koronawirusa, do Krakowa wrócił Festiwal Nauki i Sztuki, którego tegoroczne hasło brzmiało „Kraków miastem nauki i sztuki”. Patronem festiwalu jest profesor Marian Mięsowicz, uznawany za jednego z najwybitniejszych polskich fizyków, który przez swoją działalność dydaktyczną i autorytet przyczynił się do integracji środowiska naukowego w Krakowie. W dniach 16–18 maja 2024 r. krakowskie uczelnie otworzyły swoje bramy dla wszystkich i zaprosiły do udziału w niezwykłych laboratoriach, warsztatach, debatach i wykładach.

UPJPII dla nauki i sztuki 

Wśród 20 krakowskich instytucji organizujących tegoroczną edycję festiwalu znalazł się także Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie. W murach papieskiej uczelni nasi goście mogli między innymi uczestniczyć w różnego rodzaju spotkaniach, takich jak np. warsztaty rozpoznawania fake newsów, czy porozmawiać ze studentami archiwistyki o technikach konserwacji i dokumentowania rodzinnych pamiątek. Można było zwiedzić Dom Jana Długosza i wsłuchać się w jego przebogatą historię, a także wziąć udział w spotkaniach ze studentami różnych kierunków prowadzonych na uczelni.

Zachwyt technologią

Unikalne doświadczenie w świecie wirtualnej rzeczywistości zapewniło studentom Akademickie Centrum Medialne UPJPII, które wyposażone jest w urządzenia VR i AR. Wśród prezentowanych sprzętów można było korzystać z okularów VIVE Pro, Meta Quest 2 oraz zapoznać się ze starszymi modelami od Google, które nie są już dostępne na rynku.

Jednym z najciekawszych elementów prezentacji było zastosowanie fotogrametrii do tworzenia hologramów. Proces ten polegał na zeskanowaniu chętnej osoby i przeniesieniu jej wizerunku do wirtualnej rzeczywistości. Dzięki temu można było wytworzyć całą aleję różnokolorowych postaci, zróżnicowanych pod względem kolorystyki i tekstury, co dostarczało zarówno wizualnych wrażeń, jak i edukacyjnych walorów.

– powiedział pan Maciej Gibas, pracownik UPJPII czuwający nad sprzętem w czasie festiwalu.

Pierwszy raz używam VR-u i jestem trochę zakłopotana. Nie wiem jak się zachować, ale to mega dziwne, czuję się jakbym totalnie była w innej rzeczywistości. Nie wiem czy na dłuższą metę byłabym w stanie w ogóle nosić te okulary [VR], dlatego że już sama nie wiem co jest prawdziwe, a co nie. Cieszę się, że tutaj przyszłam, bo jest to mój pierwszy raz w świecie wirtualnej rzeczywistości i nie wiem, czy gdziekolwiek indziej miałabym możliwość, żeby tego spróbować. Jest to coś wartego do przeżycia.

– skomentowała Natalia, uczestniczka wydarzenia.

Iluzja gumowej ręki

Jednymi z cieszących się największym zainteresowaniem warsztatów, były te prowadzone przez studentów psychologii. Uczestnicy mieli okazję zapoznać się z fenomenem iluzji, która uświadamia jak łatwo oszukać nasz umysł, aby przyjął obiekty zewnętrzne jako własne. Przykładem tego zjawiska było doświadczenie z gumową ręką, podczas którego uczestnicy odczuwali sztuczną rękę jak własną. Zaledwie w kilka minut uczestnicy byli w stanie poczuć, że gumowa ręka jest częścią ich ciała, co wskazuje na niezwykłą elastyczność naszego postrzegania rzeczywistości. W tym doświadczeniu ręka uczestnika jest zakrywana, a badacz delikatnie łaskocze i stuka w gumową rękę, która leży przed uczestnikiem. Dość szybko mózg uczestnika zaczyna się mylić. Uczestnicy odczuwają na sobie to, czego doświadcza gumowa replika ręki. Ich mózg zaczyna mieszać fakty, sugerując, że to właśnie ta sztuczna ręka jest ich własną. 

Kiedy wolontariuszka jeździła pędzelkiem po mojej ręce i po tej sztucznej, to rzeczywiście w tym momencie zacząłem czuć, że ta gumowa ręka jest moją ręką…

– skomentował uczestnik warsztatów.

Filozofia nie taka obca

Gościem studentów filozofii był prof. Krzysztof Mecha, który wygłosił prelekcję pod tytułem „Obcy – między odpowiedzialnością a wykluczeniem”. Punktem wyjścia wykładu był kontrast pomiędzy dwoma rodzajami myślenia: geopolityką i filozofią spotkania. Pierwszy rodzaj polega na traktowaniu obcych jako części jakiejś grupy (np. plemienia, narodu, cywilizacji). Taki sposób myślenia prowadzi do konfliktów, ponieważ widzi obcych jako zagrożenie dla naszej wspólnoty. Profesor Mech nazywa to wywłaszczeniem, które może być kulturowe, językowe, religijne, ekonomiczne lub fizyczne. Z drugiej strony tego myślenia jest nasza swojskość, która sprawia, że inny człowiek jest, jak gdyby lustrem, w którym odbija się nasz własny porządek. Prelegent zakończył przestrogą na temat przemocy języka, która zawsze poprzedza przemoc fizyczną. 

Broń XXI wieku

W ramach spotkania ze studentami kierunku archiwistyka, zarządzanie dokumentacją i infobrokerstwo można było wysłuchać wykładu pani dr hab. Cecylii Kuty o informacji, która jest nieodłącznym elementem życia człowieka, a która stała się towarem w dobie cyfryzacji. Z wykładu uczestnicy dowiedzieli się, że obecnie informacja jest nie tylko źródłem strategii rozwoju firm, społeczeństw i państw, ale także potężną bronią. Ten, kto wie jak znaleźć, wyselekcjonować, uporządkować i przetworzyć informacje, nie tylko zdobywa wiedzę, ale może kontrolować innych ludzi, organizacje, firmy, a nawet całe społeczeństwa. Jedna informacja może zniszczyć karierę polityka, doprowadzić do upadku rządu, krachu na giełdzie, a nawet zbrojnego konfliktu. Kiedyś prowadzono wojny o dobra materialne, obecnie toczą się wojny o informacje i przy pomocy informacji. Jak zatem z gąszcza informacji wybrać najważniejsze? Jak nie dać się nabrać na fake newsa? Dlaczego nie zawsze Google, Wikipedia czy YouTube spełni nasze oczekiwania? Właśnie na te pytania odpowiadali studenci archiwistyki razem z panią profesor. Studenci archiwistyki przedstawiali również techniki konserwacji oraz sposoby dokumentowania rodzinnych pamiątek. Na miejscu można było obejrzeć archiwistyczne skarby znalezione w ich domach. 

Pełna mobilizacja

Studenci i pracownicy Uniwersytetu Papieskegoi Jana Pawła II w Krakowie aktywnie zaangażowali się w promocję uniwersytetu podczas festiwalu, a same spotkania były świetną okazją do promocji edukacji i rozwoju naukowego w sposób przystępny i angażujący.

Karol Janiga

Galeria