Nasz nieskończony smutek może być uleczony tylko przez nieskończoną miłość.
Papież Franciszek, adhortacja apostolska „Evangelii gaudium”, 24 XI 2013

Ziemska droga papieża Franciszka zakończyła się. Świat żegnał papieża Franciszka podczas uroczystości pogrzebowej w Watykanie 26 kwietnia 2025 r., która zgromadziła blisko 200 tys. osób, ponad 160 delegacji zagranicznych i kilkadziesiąt delegacji różnych Kościołów i religii. Ceremonii pogrzebowej przewodniczył dziekan Kolegium Kardynalskiego kardynał Giovanni Battista Re, który wygłosił również homilię. Mszę św. pogrzebową śp. Franciszka koncelebrowali m.in. abp Marek Jędraszewski i kard. Stanisław Dziwisz.

Kardynał Giovanni Battista Re przypomniał w homilii, że zanim kardynał Jorge Bergoglio 13 marca 2013 roku został wybrany na głowę Stolicy Apostolskiej, miał za sobą lata życia w zakonie jezuitów, 21 posługi w archidiecezji Buenos Aires, gdzie przeszedł drogę od biskupa pomocniczego aż do arcybiskupa. Przypomniał, że Franciszek na placu św. Piotra w ciągu ostatnich 12 lat często celebrował Eucharystię i przewodniczył wielkim zgromadzeniom. Mówił, że przyjęcie imienia Franciszek nie było przez Niego przypadkowe, to był „programowy styl kształtowania pontyfikatu”, Papież wzorował się bowiem na św. Franciszku z Asyżu, któremu był wierny do ostatnich swoich dni.

W trakcie homilii kardynał Giovanni Battista Re przypomniał, że Franciszek „pragnął, by Kościół był domem dla wszystkich” oraz podkreślił, że „zawsze stawiał w centrum Ewangelię miłosierdzia”. Przypomniał też wezwanie wielokrotnie powtarzane wezwanie Franciszka: „Budujcie mosty, a nie mury”. Wspomniał także ostatnią niedzielę papieża Franciszka, który udzielił błogosławieństwa zebranym na placu św. Piotra mimo swojego stanu zdrowia i pozdrowił zebranych z papamobile: „Mimo cierpienia i słabości ostatnich chwil, papież Franciszek postanowił iść drogą ofiarowania siebie (…) jak dobry pasterz, który umiłował swoje owce aż do oddania za nie swojego życia”.

Kardynał przytoczył symboliczne słowa papieża Franciszka, którymi zawsze kończył swoje wystąpienia: „Pamiętajcie, by się o mnie modlić” i odniósł się do nich podczas uroczystości: „Kochany Papieżu Franciszku, teraz my prosimy Ciebie, abyś modlił się za nas i z nieba błogosławił Kościół, błogosławił Rzym, błogosławił cały świat, tak jak to uczyniłeś w minioną niedzielę z balkonu tej bazyliki w ostatnim geście objęcia całego Ludu Bożego, ale także całej ludzkości, która szczerym sercem poszukuje prawdy i trzyma wysoko pochodnię nadziei”. [PEŁNY TEKST KAZANIA]

Modląc się w intencji zmarłego papieża Franciszka podczas obrzędu ostatniego pożegnania przy papieskiej trumnie odczytane zostały słowa: „Zawierzmy czułemu miłosierdziu Boga duszę papieża Franciszka, biskupa Kościoła katolickiego, który utwierdzał braci w wierze w zmartwychwstanie, aby został odkupiony od śmierci wiecznej”.

Papież Franciszek spoczął, zgodnie z własnym wskazaniem, w bazylice Santa Maria Maggiore (Matki Bożej Większej) w Rzymie, jednej z czterech papieskich bazylik, którą umiłował, i którą odwiedzał już od czasów studenckich. Tuż przez tegoroczną Niedzielą Palmową bardzo tego pragnąc pokłonił się Matce Bożej, której zwykł zawierzać tam cały świat. Na ostatnim etapie podróży papieża Franciszka żegnali także bezdomni, ubodzy i wykluczeni, czyli najbliżsi ideałom przyświecającym pontyfikatowi papieża Franciszka.

Na nagrobku, również zgodnie z życzeniem Papieża, zamieszczono napis „Franciscus”.

W czwartek i piątek (24–25 IV 2025) przebywali w Watykanie przedstawiciele Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, którzy w bazylice św. Piotra, gdzie wystawiona była trumna, oddali hołd Ojcu Świętemu Franciszkowi.

Do Watykanu udał się przedstawiciel Kolegium Rektorów UPJPII ks. prof. dr hab. Tomasz Rozkrut, prorektor ds. nauki oraz dr Aleksandra Brzemia-Bonarek z Wydziału Prawa Kanonicznego, którą (wraz z mężem Piotrem, pracownikiem naukowym UJ) papież Franciszek w 2018 r. powołał na członka Dykasterii ds. Świeckich, Rodziny i Życia, w której to Dykasterii działali do tej pory. Aleksandra Brzemia-Bonarek podkreśla, że Ojciec Święty Franciszek stworzył tę dykasterię, gdyż zapragnął, żeby wierni świeccy, których jest 80% w Kościele katolickim mieli swoją instytucję w Kurii Rzymskiej. „Myślę, że najważniejsze było ogromne zaufanie do świeckich ze strony Ojca Świętego. Wykorzystywał nasze talenty, nasze możliwości, nasze wykształcenie po to, abyśmy mogli dać coś z siebie innym. Był niezwykle otwarty, spontaniczny, dowcipny, zadawał nawet pytania o nasze stroje czy fryzurę, często żartował, a przy tym z wielką uwagą i sumiennie wsłuchiwał się w nasze wystąpienia – przedstawicieli świeckich z wielu krajów świata” – mówi Aleksandra Brzemia-Bonarek.

W uroczystościach pożegnania papieża Franciszka uczestniczyła dr Paulina Guzik z Wydziału Nauk o Komunikacji UPJPII, korespondentka OSV News, która będąc jednocześnie gościem watykańskiego studia TVP1 zwróciła szczególną uwagę na najczęściej podnoszoną kwestię w przypadku pontyfikatu papieża Franciszka, który pragnął Kościoła ubogiego dla ubogich. Przypomniała, że 6 lat temu otworzył dla najbardziej potrzebujących Palazzo Migliori, które to miejsce stało się Centrum Pobytu dla Osób Bezdomnych w Watykanie. „Palazzo Migliori to jest noclegownia dla osób bez domu. To jest pałac rzymski, który oddano osobom bez domu, aby mogły tam spać, aby mogły codziennie zjeść tam ciepły posiłek, aby mogły być ze sobą, aby mogły być po prostu zaopiekowane. I aby odzyskały tam swoją godność” – tłumaczyła Paulina Guzik. „Biedni jako ostatni pożegnają dzisiaj papieża Franciszka na schodach Santa Maria Maggiore i myślę, że to jest taki finalny akt tego pontyfikatu, że żegnają go osoby bezdomne, żegnają go osoby ubogie” – dodała.

Wspomniała także o odwadze papieża Franciszka w stawianiu czoła słowom krytyki: „Nawet jeśli ta prawda bolała, nawet jeśli była trudna, bo na przykład ktoś mówił papieżowi, że się myli, ale on chciał, żeby mu to powiedzieć. Myślę, że to była niezwykła siła tego pontyfikatu. Kardynał Konrad Krajewski, jałmużnik papieski powiedział, że właściwie pierwszy raz widział coś takiego w Watykanie, że można było pójść i powiedzieć papieżowi wprost takie słowa. To rzeczywiście jest wyjątkowe i myślę, że to jest część walki papieża Franciszka o lepszy świat, o prawdę”. Paulina Guzik wspomniała też o rzeszach młodych ludzi, którzy przyjechali do Watykanu. „Mieli tu w Niedzielę Miłosierdzia cieszyć się kanonizacją Carla Atucisa, a przyszło im żegnać papieża, jedynego, którego pamiętają i jedynego, z którym wzrastali” – mówiła. Przypomniała przeprowadzoną wśród młodych ludzi ankietę „Jak słowa papieża Franciszka realizujesz w swoich krajach?”, którą wypełniali uczestnicy Światowych Dni Młodzieży. I jak powiedziała, „niezwykle wiele osób powiedziało, że zaczęli realizować dzieła miłosierdzia, bo zachęcił ich papież Franciszek. I to jest najlepsze dziedzictwo” – skonkludowała Paulina Guzik.

Rektor UPJPII ks. prof. dr hab. Robert Tyrała, który w dniu śmierci papieża wystosował do społeczności akademickiej list, mówi o wielkiej wdzięczności dla papieża Franciszka za jego życie, wiarę i miłość do ludzi, szczególnie za wspieranie UPJPII, m.in. poprzez utworzenie Wydziału Nauk o Komunikacji, za przesyłane listy z błogosławieństwem dla wspólnoty akademickiej uczelni. Rektor podkreśla, że pamięć o papieżu i jego nauczanie pozostaną żywe we wspólnocie UPJPII.

Dr hab. Katarzyna Drąg, prof. UPJPII z Wydziału Nauk o Komunikacji podkreśla, że pamięć o papieżu Franciszku będzie w Uniwersytecie żywa także poprzez zgłębianie Jego nauczania, co zresztą czynione jest nie od dziś. (Corocznie organizowane są na UPJPII międzynarodowe sympozja „Creatio Continua” bazujące na papieskiej encyklice „Laudato si'”, przygotowywana jest na 7 maja br. konferencja organizowana wspólnie z Polską Akademią Umiejętności „Rozwijanie świadomości ekologicznej i mass media w 10-lecie ogłoszenia Encykliki poświęconej trosce o wspólny dom «Laudato si'» papieża Franciszka”). Dr hab. Katarzyna Drąg podkreśla, że choć papież Franciszek odszedł, jego słowa i dorobek pozostają. Zaznaczyła, że wspólnota Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie ma szczególne zadanie, by je pielęgnować, badać i upowszechniać, tak jak czyni to z dziedzictwem poprzednich papieży.

Ks. prof. dr hab. Robert Woźniak, tłumacz papieża Franciszka w czasie Światowych Dni Młodzieży w Krakowie w 2016 r., dzieląc się osobistym świadectwem spotkania z papieżem Franciszkiem, podkreśla jego prostotę, głęboką wiarę, kulturę osobistą i niezwykłą wrażliwość na drugiego człowieka. Zaznacza, że papież był nie tylko duchowym przewodnikiem, ale także wielkim teologiem, który głęboko rozumiał znaczenie refleksji teologicznej w Kościele. Wyraził wdzięczność za jego pontyfikat i pozostawione dziedzictwo.

Na stronie internetowej UPJPII został zamieszczony materiał zrealizowany przez telewizję uniwersytecką JP2TV. Swoimi refleksjami, wspomnieniami związanymi z papieżem Franciszkiem dzielą się władze, pracownicy i studenci UPJPII:
Papież Franciszek we wspomnieniach pracowników i studentów UPJPII

fot. Vatican News

Fot. 6–27 Vatican News