„Przez lata największe spustoszenie na zdrowiu i życiu milionów Polaków czynił alkohol. W ostatnich latach niepostrzeżenie na czołowe miejsce wysunął się jednak inny nałóg – nikotynizm (papierosy). (…) Palenie papierosów to choroba, w szponach której tkwi ponad 8 milionów Polaków” – czytamy we wstępie Stanowiska Przewodniczącego Zespołu Konferencji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia, bpa Romualda Kamińskiego, wspartego opinią zespołu eksperckiego, w sprawie pomocy osobom uzależnionym od palenia papierosów. To są osoby chore, które każdego dnia wołają do nas o pomoc, ale jej nie otrzymują. Ich cierpienie jest bagatelizowane. Ograniczony dostęp do lekarzy specjalistów, nikła liczba poradni antynikotynowych, tanie papierosy i drogie leki wspomagające rzucanie palenia, niezrozumiały zakaz informowania palacza o dostępności mniej szkodliwych zamienników papierosów, a wreszcie: ostracyzm wobec osób palących, którym odmawia się nawet statusu osób chorych – to tylko niektóre z przyczyn obecnego stanu rzeczy. To nałóg śmiercionośny: palenie papierosów każdego roku zabija około 83 tysiące naszych rodaków, wpędzając w chorobę kolejne 2 miliony. Nie tylko z perspektywy zdrowotnej, ale przede wszystkim demograficznej – nie ma dziś w Polsce pilniejszego problemu do zaadresowania. Stawką dalszej bezczynności i znieczulenia jest przecież ludzkie życie i zdrowie” – czytamy dalej w oświadczeniu.

W związku z tym problemem, 12 września 2023 r. w Akademiku Praskim, odbyło się spotkanie ekspertów, a następnie briefing prasowy nt. stanowiska Kościoła Katolickiego wobec redukcji skutków palenia tytoniu. Na spotkaniu zaprezentowane zostały informacje przygotowane przez Dykasterię ds. Integralnego Rozwoju Człowieka.

Udział wzięli:

• bp Romuald Kamiński
  przewodniczący Zespołu Konferencji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia
• prof. dr hab. n. med. i n. o z. Filip M. Szymański
  dziekan Wydziału Medycznego Collegium Medicum Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• prof. dr hab. Marcin Wojnar
  kierownik Katedry i Kliniki Psychiatrycznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
• ks. dr hab. Robert Nęcek, prof. UPJPII
  kierownik Katedry Edukacji Medialnej, Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, jeden z uczestników seminarium w Watykanie
• ks. prof. dr hab. n. społ. Stanisław Dziekoński
  prezes Zarządu w Warsaw New Tech University Foundation, były rektor UKSW
• prof.  Andrzej Horban
  szef Rady Medycznej przy Premierze RP

Eksperci poruszyli następujące zagadnienia:

• Jak Kościół Katolicki patrzy na tytułowe zagadnienie „redukcji skutków palenia”?
• Co powinno się wydarzyć w Polsce, aby wyplenić papierosy z naszego życia?
• Jakie są rekomendacje Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego w zakresie walki z uzależnieniem od palenia tytoniu?
• Czy nikotyna jest szkodliwa?

Palenie zabija, szkodzi zdrowiu – takie informacje czytamy na paczkach papierosów. Jakie jednak dokładnie szkody może wywołać? – Sprawdzał Wojciech Dudkowski.

Szkodliwość papierosów i jej zapobieganie były tematami spotkania zorganizowanego w Akademiku Praskim przez biskupa warszawsko-praskiego Romualda Kamińskiego, przewodniczącego Zespołu ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia w Konferencji Episkopatu Polski. „Patrzymy na ten problem od strony sprawności społeczeństwa. Widzimy, jak wielu ludzi nie potrafi oddać siebie na użytek rodziny, pracy czy społeczeństwa, ponieważ nikotyna zabrała jakąś cząstkę ich sprawności” – wyjaśnił biskup. 

Ks. prof. Robert Nęcek, kierownik Katedry Edukacji z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie podkreślił, że promowanie edukacji zdrowotnej staje się obowiązkiem godnym poparcia. Chodzi o ukształtowanie w człowieku nawyku dbałości o zdrowie własne i bliźnich, co wiąże się z tworzeniem zdrowego środowiska życia. Jest jednym z działań naprawczych. Chodzi o to, że edukacja zdrowotna, spełnia ważne zadanie w kreowaniu postaw człowieka względem własnego zdrowia. Z jednej strony, przemiany społeczne i postęp cywilizacyjny wpływający na egzystencję człowieka, nakładają na niego konieczność przystosowania się do nich, z drugiej zaś strony, każdy pragnie doświadczać możliwie najlepszego samopoczucia i wysokiej jakości życia. Dlatego celem nowoczesnej edukacji zdrowotnej jest dostarczanie informacji i wiedzy na temat zdrowia, wzmacnianie działań prozdrowotnych, przekonywanie oraz zapewnianie wpływu na tworzenie polityki społecznej. Ważnym staje się komunikacja redukcji szkodliwości palenia i social marketing jako promocja zdrowych zachowań.

Odsetek Polaków, używających tytoniu w ostatnich latach wzrósł. Wraca moda na palenie. „Jest to 30% dorosłej populacji. To problem, który leży u podstawy wszystkich chorób cywilizacyjnych” – mówił prof. Filip Szymański, dziekan Collegium Medicum Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. E-papierosy nie są lepszą alternatywą. Mogą mieć one jeszcze gorszy wpływ na zdrowie człowieka. „Jest czymś gorszym – nie wiemy, co jest wewnątrz. Jest to poza certyfikacją. W momencie spalenia takiego liquidu dochodzi do uszkodzenia górnych dróg oddechowych czy śródbłonka. Są nawet takie przypadki, że pacjenci wymagają transplantacji płuc” – dodaje profesor.

Zbliża się sezon jesiennych chorób zakaźnych. Palący są dużo bardziej zagrożeni. „Osoba, która pali dużo, przewlekle, przez wiele lat, ma zniszczony układ oddechowy, zmniejszoną pojemność płuc i zniszczone śródbłonki naczyń. Dołączenie kolejnych czynników ryzyka kończy się fatalnie. Szanse przeżycia takiego człowieka są dużo mniejsze, niż tego, który nigdy nie palił” – mówi profesor Andrzej Horban, konsultant krajowy w dziedzinie chorób zakaźnych.

Jak dodali eksperci, ważne, żeby dzieciom i młodzieży już od czasów szkolnych uświadamiać zagrożenie, związane z paleniem papierosów. Zmniejsza to ryzyko sięgnięcia po pierwszego, a w konsekwencji uzależnienia od nikotyny.

Wojciech Dudkowski

Zobacz też
Briefing prasowy nt. stanowiska Kościoła Katolickiego wobec redukcji skutków palenia tytoniu