Instytut Cervantesa w Krakowie oraz Wydawnictwo AA zorganizowały w siedzibie Instytutu przy ul. Kanoniczej 12 prezentację najnowszej książki ks. prof. Andrzeja Witko, historyka sztuki, wybitnego znawcy i badacza malarstwa hiszpańskiego Złotego Wieku „Sztuka i wiara. Programy ikonograficzne Sewilli w XVII i XVIII wieku”, w której autor przenosi nas do początków sztuki hiszpańskiej.

W monumentalnym dziele wyselekcjonowanych zostało dwanaście znakomitych programów ikonograficznych, powstałych na przestrzeni XVII i XVIII stulecia w Sewilli, a zrealizowanych przez najwybitniejszych artystów sztuki europejskiej tego czasu, wśród których wymienić trzeba Francisca Pacheca, Alonsa Vázqueza, Francisca de Zurbarána, Bartolomé Estebana Murilla, Matíasa Arteagę, Juana de Valdésa Leala oraz innych. Odkrywają one na kanwie dziewięciu rozbudowanych cyklów obrazowych oraz sześciu zachowanych do dziś kościołów ekscytujący świat idei dotyczący m.in.: mądrości, świętości, pokory, prostoty, kapłaństwa, miłosierdzia, śmierci, Eucharystii, Niepokalanego Poczęcia czy dzieła wykupu niewolników chrześcijańskich z rąk pogańskich, wskazując tym samym, jak w ówczesnej epoce sztuka służyła wierze.

Dzieło w znakomity sposób oddaje artystyczny i duchowy klimat siedemnastowiecznej i osiemnastowiecznej Hiszpanii, pokazany przez pryzmat Sewilli.

W XVII wieku Sewilla była nie tylko największym, ale także najbogatszym i najludniejszym miastem Hiszpanii, mimo że dwór królewski rezydował w Madrycie, a prymas urzędował w Toledo. Monopolistyczna pozycja Sewilli w handlu zamorskim była kluczowym czynnikiem jej bogactwa. Niemniej jednak, miasto to pełniło także rolę religijnej stolicy katolickiego kraju. Gromadzili się tam wybitni autorzy programów ideowych, rozpoczynając od brata Miguela Mañary, a także kardynałowie, kanonicy i znakomici uczeni. To głównie oni mieli decydujący wpływ na wybór konkretnych artystów do realizacji planowanych dzieł.

Jednak „Sztuka i wiara” to nie tylko tekst, lecz przede wszystkim zbiór reprodukcji dzieł, ich liczba sięga prawie trzystu. Album został wydany przez krakowskie Wydawnictwo AA, słynące z tego typu publikacji.

W spotkaniu wzięli udział, obok ks. prof. Andrzeja Witko, prof. Paweł Pencakowski z Zakładu Historii Sztuki i Teorii Konserwacji ASP oraz Andrzej Mardyła, dyrektor Wydawnictwa AA, a poprowadziła je dyrektorka Instytutu Cervantesa w Krakowie Beatriz Hernanz Angulo. W wydarzeniu uczestniczył również rektor UPJPII ks. prof. Robert Tyrała.

Z wielką satysfakcją rekomenduję książkę Andrzeja Witko pt. „Sztuka i wiara” jako ważne i nowatorskie dzieło o międzynarodowej skali oddziaływania, podejmujące w świecie historii sztuki interdyscyplinarne badania nad arcydziełami dziedzictwa kultury chrześcijańskiej. Tekst tej monografii przyczyni się do rozwoju wiedzy, stanowiąc ważny wkład polskiego naukowca w rozwój światowej nauki.
Juliusz A. Chrościcki, Warszawa

Otrzymujemy nieodparcie przekonującą relację o obywatelskiej i religijnej tożsamości Sewilli w okresie, gdy korporacyjny przekaz, uczona egzegeza i powszechna pobożność łączą się w serię obrazów świadczących o zdumiewającej, płodnej inwencji artystycznej. Lecz ks. Witko posunął się o krok dalej, poszukując rekonstrukcji ich znaczenia w oryginalnym kontekście i w relacji do szerszych tematów chrześcijańskich, które odzwierciedlają, na przykład Pokorę, Prostotę, Drogę do Boga i Miłosierdzie jako lek na śmierć. Autor ma szczególne kwalifikacje, by tak czynić jako ksiądz i historyk sztuki, który od ponad dwóch dekad poświęca się sztuce Hiszpanii, a w sposób szczególny odszyfrowaniu wielokrotnie przeplatających się tematów sztuki i wiary w Sewilli Złotego Wieku.
Gabriele Finaldi, Londyn

Ksiądz Andrzej Witko w swej najnowszej książce pragnie zabrać nas do źródeł sztuki hiszpańskiej. Relacjonuje on oryginalny kontekst powstałych w Sewilli arcydzieł, służących głównie Kościołowi w epoce kontrreformacji. Ta publikacja stanowi nie tylko „podręczną” lekturę dla podróżnych wybierających się do Sewilli, ale może być pomocna przede wszystkim dla osób interesujących się związkami sztuki z mistyką, osób poszukujących śladów Boga w codzienności „i w kuchni także, wśród garnków i rondli”, jak pisała św. Teresa z Avili, które to tak genialnie malował jeden z najbardziej rozpoznawalnych mistrzów sewilskich – Bartolomé Esteban Murillo.
Adam Organisty, Kraków

Fot. Zofia Jakubowska-Pindel (Instytut Cervantesa w Krakowie)