Rusza kolejna edycja warsztatów historycznych dla uczniów

tekst: Sławomir Cebula i Paweł Krokosz

W roku akademickim 2015/2016 Wydział Historii i Dziedzictwa Kulturowego po raz kolejny organizuje serię spotkań, adresowanych do młodzieży szkół ponadgimnazjalnych (chociaż nie wyłącznie), która w sposób szczególny interesuje się zagadnieniami z zakresu szeroko pojętej humanistyki. Tym razem zajęcia odbywać się będą pod wspólnym hasłem: Świat na wyciągniecie ręki.

Dwusemestralny cykl wykładów, warsztatów oraz lekcji muzealnych sfinalizowany zostanie konkursem, którego laureaci otrzymają indeksy tego wydziału. Wszystkim osobom regularnie uczestniczącym w zajęciach wydane będą zaświadczenia pozwalające ubiegać się o otrzymanie wyższej oceny z historii podczas szkolnej klasyfikacji semestralnej.

Konkurs o indeks

W bieżących warsztatach historycznych proponujemy uczniom udział w konkursie polegającym na samodzielnym przygotowaniu eseju historycznego pod tytułem „-Nad Wilią, Prypecią i Smotryczem – magia Kresów Wschodnich, którego tematyka będzie dotyczyła historii wschodnich ziem dawnej Rzeczypospolitej. Wilno, Grodno, Nowogródek, Pińsk, Lwów, Tarnopol, Stanisławów, Kamieniec Podolski – te, a także inne większe i mniejsze miasta decydowały o specyfice ziem, które z biegiem lat zyskały sobie miano Kresów lub Kresów Wschodnich. Ziem zamieszkanych przez przedstawicieli rożnych narodów i różnych wyznań. Ziem, jakie na przestrzeni dziejów wielokrotnie zmieniały swoją przynależność państwową, powodującą wytworzenie się tam wielokulturowej mozaiki społecznej. Kiedy w 1918 roku, po ponad stu latach niewoli, odradzało się państwo polskie, nie było wątpliwości, że w jego granicach znajdą się wschodnie obszary należące do przedrozbiorowej Rzeczypospolitej. Po 1945 roku tereny położone na wschód od Bugu zostały Polsce odebrane i weszły w skład Związku Radzieckiego. Wraz ze zmianami granic następowała powolna zmiana oblicza Kresów Wschodnich, na których starano się zacierać ślady polskości. Wiele jednak przetrwało – zamki, pałace, kościoły, klasztory oraz cmentarze, będące często w ruinie, stały się swoistymi niemymi świadkami niekiedy bolesnej przeszłości, a same Kresy zyskały piękne miano „obszarów tęsknoty”.

Do eseju mogą być dołączone fotografie. Autorzy najlepszych prac otrzymają indeksy Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego oraz cenne nagrody rzeczowe, a przygotowany przez nich materiał zostanie oficjalnie zaprezentowany na stronach internetowych uczelni oraz na łamach uczelnianego czasopisma „Vita Academica”.

Regulamin konkursu historycznego „Nad Wilią, Prypecią i Smotryczem – magia Kresów Wschodnich”.

1. Konkurs będzie trwał od 21 listopada 2015 do 31 marca 2016 roku.

2. Uczestnicy przygotują esej historyczny, którego tematyka będzie nawiązywała do wybranych aspektów dotyczących wschodnich ziem dawnej Rzeczypospolitej. Objętość eseju powinna mieścić się w przedziale 5−6 stron (Times New Roman, rozmiar czcionki: 12, odstępy między wierszami: 1,5). W nagłówku eseju powinny znaleźć się: tytuł, imię i nazwisko autora, szkoła i klasa, dane kontaktowe.

3. Do eseju może być dołączonych max. 6 fotografii nawiązujących do treści eseju. Fotografii nie umieszczamy w tekście, lecz dołączamy wraz z opisem niezależnie. Opis do ponumerowanych zdjęć należy dołączyć osobno w pliku tekstowym (.doc, .pdf). Opis do każdego ze zdjęć nie powinien być zbyt długi.

4. Konkurs ma na celu zainteresowanie młodzieży problematyką dotyczącą wschodnich ziem dawnej Rzeczypospolitej, a samodzielne przygotowanie eseju dotyczącego powyższej problematyki będzie stanowiło doskonałe wprowadzenie w arkana pracy historyka.

5. Eseje należy wysyłać do 31 marca 2016 r. na adres email: konkurs.historyczny@upjp2.edu.pl.

6. Autorzy najlepszych prac otrzymają indeksy Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego, oraz cenne nagrody rzeczowe, a przygotowany przez nich materiał zostanie oficjalnie zaprezentowany na stronach internetowych uczelni oraz na łamach „Vita Academica”.

Spotkania, prezentujące w atrakcyjny sposób szeroką ofertę edukacyjną Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego UPJPII, będą odbywały się w soboty od października 2015 roku do kwietnia 2016 roku w salach wykładowych uczelni oraz w terenie. Relacje z udziału młodzieży w wykładach, warsztatach i lekcjach muzealnych będą zamieszczane w formie zdjęć i krótkich opisów w specjalnej zakładce na uczelnianej stronie internetowej.

Uczestnictwo w warsztatach historycznych pozwoli na wzbogacenie wiedzy i umiejętności, a jako takie może stanowić cenne uzupełnienie zajęć szkolnych oraz istotną pomoc w przygotowaniu do egzaminów maturalnych. Stanie się także okazją do zawarcia ciekawych znajomości z rówieśnikami o podobnych zainteresowaniach. Przede wszystkim jednak da możliwość zapoznania się ze środowiskiem akademickim oraz uczynienia konkretnych kroków „inwestycyjnych”, mogących zaowocować w przyszłości. Udział w zajęciach jest bezpłatny, zaś osoby zainteresowane przystąpieniem do wyżej wspomnianego konkursu i otrzymaniem akademickiego zaświadczenia zobowiązane są do regularnego uczestnictwa w spotkaniach (dopuszcza się maksymalnie 2 nieobecności).

Zgłoszenia należy kierować drogą e-mailową (podając: imię i nazwisko, adres, telefon lub e-mail, szkołę i klasę) na adres: warsztatyhistoryczne@upjp2.edu.pl; najpóźniej do 1 listopada 2015 roku.

Dodatkowe informacje można uzyskać pisząc na adres: warsztatyhistoryczne@upjp2.edu.pl

Koordynatorzy: dr Paweł Krokosz, dr Sławomir Cebula

Grafik warsztatów historycznych Świat na wyciągniecie ręki w roku akademickim 2015/2016

24 października, godz. 11.00−12.45, budynek UPJPII przy ul. Franciszkańskiej, s. 201

Z przewodnikiem przez świat – prelekcja prowadzona przez dr. Pawła Krokosza specjalizującego się w dziejach Europy Wschodniej XVI−XVIII wieku oraz autora przewodników turystycznych po Polsce południowo-wschodniej.

Wybierając się w podróż bardzo często zabieramy ze sobą niewielkich rozmiarów książeczkę − informator zawierającą najistotniejsze informacje o danym mieście, regionie czy kraju. To właśnie przewodnik turystyczny w tradycyjnej formie książkowej (warto wspomnieć, że są także jeszcze inne rodzaje przewodników) jest naszym pierwszym źródłem informacji praktycznych i historycznych o celu naszej podróży. Jakie są rodzaje przewodników turystycznych? Co zawierają lub co powinny zawierać? W jaki sposób powstaje przewodnik? Czy każdy może napisać? To tylko jedne z wielu pytań, na które będzie można poznać odpowiedź podczas spotkania otwierającego warsztaty historyczne w roku akademickim 2015/2016.

W drugiej części spotkania nastąpi otwarcie kolejnej edycji Konkursu o indeks, którego laureatów wyłonimy na ostatnim spotkaniu warsztatów historycznych przypadającym 23 kwietnia 2015 r.

21 listopada 2015, godz. 11.00−12.45, Biblioteka Główna UPJPII ul. Bobrzyńskiego 10, s. 211 (zbiórka w holu głównym biblioteki)

Dokumentacja audiowizualna – spotkanie prowadzone przez dr. Sławomira Cebulę, propagatora stosowania nowoczesnych technologii w pracy naukowej humanisty, religioznawcę, prawnika.

Podczas spotkania zaprezentowane zostaną przykładowe materiały audiowizulane gromadzone przez historyków i będące następnie podstawą opracowań naukowych, ale również unikatowym świadectwem historii. Uczestnicy wysłuchają fragmentów nagrań audio, obejrzą fragmenty filmów oraz zapoznani zostaną z zasadami dokumentacji audiowizualnej i fotograficznej.

Warsztaty zostaną poprzedzone 15 minutowym oprowadzeniem po nowoczesnej Bibliotece Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II.

12 grudnia 2015, godz. 11.00−12.30, spotkanie przed Pałacem Biskupa Erazma Ciołka – Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie, ul. Kanonicza 17

Pierwsze, z dwóch zaplanowanych spotkań w terenie odbędzie się w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka. Podczas lekcji muzealnej pt. W wielowyznaniowej Rzeczypospolitej młodzież będzie miała okazję zapoznać się z wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczpospolitej. Na Kresach Wschodnich współistniały ze sobą różne wyznania, przy czym religią dominującą było tam prawosławie. Sztuka sakralna Kościoła katolickiego i unickiego oraz Cerkwi prawosławnej, to temat przewodni zajęć. Prowadzenie: pracownicy Muzeum Narodowego w Krakowie.

16 stycznia 2016, spotkanie przed Opactwem Benedyktynów w Tyńcu (Kraków, ul. Benedyktyńska 37)

Drugie z zaplanowanych spotkań w terenie odbędzie się w Opactwie Benedyktynów w Tyńcu – jednym z najstarszych klasztorów w Polsce. Prowadzenie: ojcowie z Opactwa Benedyktynów w Tyńcu.

20 lutego 2016, godz. 11.00−12.45; budynek UPJPII przy ul. Franciszkańskiej 1, s. 201

Kresy Wschodnie − spotkanie prowadzone przez prodziekana Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego UPJPII dr. Marka Hałaburdę, historyka specjalizującego się w badaniach dziejów Kościoła łacińskiego w krajach Europy Wschodniej i Środkowej. Termin „Kresy” jest pojęciem wielowarstwowym, lecz w odniesieniu do dziejów Polski ma on jednoznaczne konotacje i dotyczy ziem wschodnich wchodzących w skład dawnej Rzeczypospolitej. Tereny te nie były jednolite pod względem etnicznym, kulturowym oraz wyznaniowym i stanowiły przedmiot rywalizacji ze strony Polski, Turcji i Rosji. Koniecznością jest zatem wyjaśnienie zmiany znaczenia terminu „Kresów Wschodnich” na przestrzeni dziejów, z wyraźnym podkreśleniem ich miejsca w polskiej świadomości narodowej.

19 marca 2016, godz. 11.00−12.45, budynek UPJPII przy ul. Franciszkańskiej 1, s. 201

Swoi i obcy. Muzułmanie na kresach Rzeczypospolitej − spotkanie prowadzone przez dr. Marcina Rzepkę, slawistę i orientalistę, badacza zagadnień religijnych i etnicznych krajów Bliskiego Wschodu. Historyczne kontakty Polski ze światem islamu przybierały bardzo różne formy. Ogromną rolę odgrywały w nich czynniki polityczne kształtujące postawy otwartości i współpracy, bądź przeciwnie –konfrontacji. Równie ważne były także aspekty gospodarcze. Znamiennym przykładem owych wieloaspektowych relacji było osadnictwo tatarskie na kresach dawnej Rzeczypospolitej. Tatarzy wpisując się aktywnie w historię Polski pozostawili dziedzictwo warte przypomnienia.

9 kwietnia 2016, godz. 11.00-12.45 budynek UPJPII przy ul. Franciszkańskiej 1, s. 201

Przed maturą − spotkanie z dyplomowanym nauczycielem historii i wiedzy o społeczeństwie oraz egzaminatorem Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie. Celem warsztatów jest zwrócenie uwagi uczniów na wszystkie „techniczne” kwestie związane ze zbliżającymi się egzaminami maturalnymi z historii i wiedzy o społeczeństwie. Prowadzenie: mgr Tomasz Starachowski (XIII LO w Krakowie).

23 kwietnia 2016, godz. 11.00-12.45 budynek UPJPII przy ul. Franciszkańskiej 1, s. 201

Konkurs o indeks – finał dwusemestralnych zajęć. Podsumowanie warsztatów, wręczenie indeksów laureatom konkursu.